Prace remontowo – konserwatorskie dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie, a także ze zbiórek publicznych na cmentarzach obu województw i zbiórek w kościołach Archidiecezji Wrocławskiej, prowadzonych przez wolontariuszy naszego Towarzystwa. Organizację uroczystości na cmentarzu w dawnych Prusach wspomogła finansowo fundacja KGHM Polska Miedź z Lubina, która w bieżącym roku przeznaczyła środki celem remontowania i porządkowania cmentarzy rzymsko – katolickich na Kresach.

80 lat temu, 16 października 1938 roku w Prusach miało miejsce także wielkie wydarzenie. Obchodzono 25 – lecie Spółdzielni Mleczarskiej połączone z poświęceniem budynku w którym funkcjonowała Kasa Stefczyka. Na uroczystość przybył Starosta Lwowski Romuald Klimowiecki wraz dowódcą Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie – gen. bryg. Władysławem Langnerem i towarzyszącymi mu oficerami.


Arcybiskup Mieczysław Mokrzycki wspólnie z przybyłym z Włoch do Lwowa na sobotnio – niedzielne uroczystości w narodowym sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Berdyczowie – Patronki Ukrainy, ks. abp Renato Reccardo – Ordynariuszem Archidiecezji Spoleto – Norcia, celebrował polową Mszę świętą. Celebrantami Mszy św. na przedwojennym polskim cmentarzu byli także księża dekanatu lwowskiego na czele z proboszczem parafii Wniebowzięcia NMP w Winnikach ks. Leontijem Salamonem. Grupie pielgrzymów z Wrocławia i powiatu Brzeg oraz parafii św. Bartłomieja Apostoła w Szydłowicach (Archidiecezja Wrocławska) przewodniczył ks. proboszcz Tomasz Luboiński. Ukraiński kościół grekokatolicki reprezentował O. Igor Grycun, duchowny parafii w Yampilu.


Na cmentarz w Jampilu przybyli mieszkańcy Lwowa oraz pobliskich wsi i miasteczek rejonu lwowskiego, Podola i Wołynia; z Winnik, Żydatycz, Srok, Murowanego, Kamienopola, Pikułowic, Barszczowic, Dublan, Jampila, itd.

Przewodniczący brzeskiego Koła Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej – Eugeniusz Szewczuk, serdecznie powitał przybyłych gości; potomków rodu Strzembosz – prof. Adama Strzembosza, kawalera Orderu Orła Białego, byłego 1. Prezesa Sądu Najwyższego wraz z małżonką oraz jego bratanka Macieja Strzembosza. Ministerstwo Spraw Zagranicznych reprezentował Konsul Generalny Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie pan Rafał Wolski.


Stronę ukraińską reprezentowali deputowani (radni) gminy Laszki Murowane z/s w Srokach na czele z wójtem gminy panem Zenonem Wołodimirowiczem Pietruchem.

Szczególnie serdecznie zebrani powitali pana Romana Covko wraz z małżonką Oksaną, byłego wójta gminy Jampil. Pan Roman Covko to osoba wielce zasłużona w dziele odbudowy kaplicy i całego cmentarza w dawnych Prusach.

Homilię do zebranych wygłosił ks. abp M. Mokrzycki, wskazując rolę odbudowy takich obiektów jak kaplica w Prusach. Remontuje się po to, aby pamięć o naszych przodkach, ojcach i dziadach nigdy nie umarła i po to, by każdy tu w tym miejscu mógł odmówić modlitwę za zmarłych oraz zapalić znicz, symbol pamięci o nich. „Umarłych wieczność trwa dokąd pamięcią im się płaci.” To także początkujące słowa na 2 pamiątkowych tablicach odsłoniętych czasie uroczystości, a umieszczonych na ścianie frontowej kaplicy. Jedna po polsku, druga w języku ukraińskim.

„Kaplica grobowa księży rzymsko - katolickich dawnej parafii Prusy. Fundator śp. Jan Strzembosz z Domajowic, dziedzic dóbr Laszki, Sroki. Pamięci mieszkańców wsi Prusy i Kamienopol w latach 1817 1945 spoczywających na tym cmentarzu. Niech dobry Bóg ma Ich w swojej opiece. Rodziny”. W trakcie Mszy świętej modlono się za zmarłych spoczywających na tym cmentarzu – Polaków i Ukraińców.

Konsul Generalny RP we Lwowie pan Rafał Wolski podziękował wielu ludziom za wkład pracy jaki wnieśli w odbudowę kaplicy. Wyraził przy tym nadzieję, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie w następnym roku dofinansuje dalsze prace nad stworzeniem lapidarium wokół kaplicy wraz odrestaurowaniem grobu Orlęcia Lwowskiego.


Profesor Adam Strzembosz przedstawiając zebranym sylwetkę fundatora ś.p. Jana z Domajowic Strzembosza, przodka wielkiej rodziny Strzemboszów z zadowoleniem stwierdził, że kaplica w Prusach to nieliczna pamiątka pozostająca po wielkim majątku Strzemboszów na Kresach. Podziękował działaczom kresowym obu Towarzystw – Miłośników Prus Lwowskich w Brzegu i Kultury Kresowej we Wrocławiu, a szczególności Panu Eugeniuszowi Szewczukowi za organizację uroczystości.


Na zakończenie głos zabrał organizator pielgrzymki i całej uroczystości - Eugeniusz Szewczuk. Podziękował gospodarzom tej lwowskiej ziemi za okazaną pomoc. Na tym cmentarzu spoczywają zmarli różnych narodowości, niech pozostanie po nich pamięć i szacunek, to nasi przodkowie – bracia, ojcowie i dziady.


tekst i zdjęcia:
Eugeniusz Szewczuk