Ikona ostatniej wieczerzy
Anna Małgorzata Budzińska
Jeżeli będziemy szukać ikony Ostatniej Wieczerzy na ikonostasie w cerkwi, nie trudno będzie zauważyć, że zajmuje ona zawsze bardzo eksponowane miejsce – nad centralnymi drzwiami, w jednej linii z innymi ikonami, a mianowicie z ikoną Zwiastowania i Ukrzyżowania.
Ostatnia wieczerza to ostatnia uczta Jezusa Chrystusa z apostołami.
Jeżeli będziemy szukać ikony Ostatniej Wieczerzy na ikonostasie w cerkwi, nie trudno będzie zauważyć, że zajmuje ona zawsze bardzo eksponowane miejsce – nad centralnymi drzwiami, w jednej linii z innymi ikonami, a mianowicie z ikoną Zwiastowania i Ukrzyżowania.
Ostatnia wieczerza to ostatnia uczta Jezusa Chrystusa z apostołami.
Przyjrzyjmy się tej ikonie.
Według zwyczaju starożytnego, Chrystus nie znajduje się w centralnym miejscu stołu, jak przedstawia Go wiele innych obrazów. Na ikonie widzimy go w miejscu, które zwyczajowo zajmowała przy stole głowa rodziny.
Na ikonie Zesłania Ducha Świętego, gdzie również są apostołowie, wszyscy oni mają aureole, są dostojni, trzymają księgę lub zwój i są jasno określeni. Tutaj, na ikonie Ostatniej Wieczerzy widać natomiast zwykłych ludzi, bez aureoli, bez tytułów apostolskich, bez ksiąg. Uwaga wszystkich skierowana jest na Chrystusa, którzy przewodzi przy stole.
Co się działo w czasie tej wieczerzy?
Chrystus podsumował to, czego nauczał, i dał ostatnią naukę Swoim uczniom. "Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem, tak i wy miłujcie się wzajemnie".
Poświęcił ich do Sakramentu Komunii: pobłogosławił chleb, przełamał go i rozdał ze słowami: "Bierzcie i jedzcie: to jest Ciało Moje", a następnie, wziąwszy kielich z winem, powiedział: pijcie z niego wszyscy, albowiem "to jest Krew Moja nowego przymierza, która za wielu jest wylewana na odpuszczenie grzechów". Zbawiciel przygotował apostołów do służenia. "
Jak Ty posłałeś Mnie na świat, tak i Ja posłałem ich na świat " - powiedział Chrystus w swojej modlitwie do Ojca. Ostatnia Wieczerza, która miała miejsce w wieczerniku jednego z domów Jerozolimy, otrzymała powszechne znaczenie i nieprzemijający sens.
Kolor stołu jest matowy, smutny- to symbol prawa Starego Testamentu, na mocy którego Chrystus spożywa Paschę ze swoimi uczniami. Obrus jest jednak ozdobiony krzyżami – to znak, że to już nowa Pascha. Apostołowie siedzą wokół stołu.
Ikona przedstawia moment szczególny Ostatniej Wieczerzy, kiedy Jezus mówi do nich: Zaprawdę powiadam wam, jeden z was mnie zdradzi. Uczniowie patrzą na siebie nawzajem, nie wiedząc o kim mówi.
Chrystus dopiero co powiedział, że jeden z apostołów Go wyda- jak to możliwe?! Uczniowie ze zdumieniem i przestrachem patrzą jeden na drugiego. Kto zdradzi Chrystusa? Jedynym, który nie wydaje się przejęty tą wypowiedzią jest Judasz, który w tym czasie, nachyliwszy się sięga ręką po pokarm i zupełnie nie interesuje go to, co powiedział Jezus.
Tłem ikony są dwie wysokie budynki połączone murem w dolnej części oraz czerwonym materiałem w górnej części. To symboliczne wyrażenie, że jest to sala na górze, gdzie miały miejsca przyjęcia.
Tylko Jezus na ikonie jest przedstawiony w całej postaci, można nawet zobaczyć Jego stopy. Tylko On ma nad głową aureolę. Tradycyjnie, w aureolę wpisany jest krzyż i litery – Jestem, Który Jestem – imię, które Bóg objawił Mojżeszowi.
Chrystus odziany jest w purpurową szatę. Purpura jest symbolem władzy królewskiej, jednak nie tej ziemskiej, a Boskiej. Purpura to także ludzkie ciało i krew.
Na wierzchu Jezus okryty jest niebieskim płaszczem boskości – On jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym Człowiekiem.
Wróćmy jednak do Judasza i jego trudnej roli- zdradził, ale bez tej zdrady nie wypełniłoby się proroctwo i misja Chrystusa- to ciężko nam pojąć.
Popatrzmy znów na jego postać na ikonie:
Twarz Judasza nie ma zaznaczonych jakichś nieprzyjemnych rysów. My nie mamy prawa go sądzić. Sama zaś zdrada dlatego właśnie jest najniższym oszustwem, że skrywana jest pod maską oddania. Twarz Judasza - "jest taka, jak u wszystkich"...
Dzisiaj też się czasem zdarza, że zdrada i podłość skrywane są pod maską pobożności, a nawet świątobliwości ...
Źródła:
http://www.historicus.pl/forum/printview.php?t=3430&start=0&sid=822e9328eb2ed5be69c34aee0075b4c1
http://www.orthodoxworld.ru/pl/prazdicony/6/index.htm
Artykuł przeczytano 1448 razy