IKONA PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO
Anna Małgorzata Budzińska
Dziwna jest ta ikona. Niepokojąca i niezrozumiała na pierwszy rzut oka. O co tam chodzi? Apostołowie tak się przestraszyli, że aż pospadali? I te kolory- szaro- bure, a jednak jakoś świetliste... Hmm... może jednak wybiorę inne święto?
Nie! Ta ikona jest bardzo ważna.
Przekonał mnie o tym młody ksiądz- Eryk, który też był miłośnikiem ikon i bardzo dużo o tej sztuce- modlitwie wiedział. To on mnie zachęcił do zgłębienia tajemnicy Przemienienia i do namalowania takiej właśnie ikony. Nie było to proste, ale dało mi dużo satysfakcji.
A Eryk śmiał się z tego wysiłku serdecznie:
− To dobrze, że było trudno. Im więcej pracy wymaga ikona tym jest wartościowsza, bo trud to też modlitwa. - Zgadzam się z nim w zupełności!.
Zdj. Ikona Przemienienia Pańskiego- A.M. Budzińska
Dziwna jest ta ikona. Niepokojąca i niezrozumiała na pierwszy rzut oka. O co tam chodzi? Apostołowie tak się przestraszyli, że aż pospadali? I te kolory- szaro- bure, a jednak jakoś świetliste... Hmm... może jednak wybiorę inne święto?
Nie! Ta ikona jest bardzo ważna.
Przekonał mnie o tym młody ksiądz- Eryk, który też był miłośnikiem ikon i bardzo dużo o tej sztuce- modlitwie wiedział. To on mnie zachęcił do zgłębienia tajemnicy Przemienienia i do namalowania takiej właśnie ikony. Nie było to proste, ale dało mi dużo satysfakcji.
A Eryk śmiał się z tego wysiłku serdecznie:
− To dobrze, że było trudno. Im więcej pracy wymaga ikona tym jest wartościowsza, bo trud to też modlitwa. - Zgadzam się z nim w zupełności!.
Zdj. Ikona Przemienienia Pańskiego- A.M. Budzińska
Postacią najważniejszą jest Jezus, który wybrał z grona apostołów Piotra, Jakuba i Jana. Zabrał ich następnie ze sobą na górę. Ewangeliści przemilczają jej nazwę. Tradycja jednak, wczytując się w Ewangelie i trasę wędrówki Jezusa, umieściła Przemienienie na górze Tabor.
Tam twarz Jezusa zajaśniała dziwnym, nadziemskim blaskiem, podobnie jak Jego ubranie. Wówczas pojawili się Mojżesz i Eliasz rozmawiający z Chrystusem. Tematem tego dialogu było odejście Jezusa (czyli Jego męka i śmierć), o czym informuje nas św. Łukasz.
Pojawił się też obłok, który okrył te trzy postaci i z niego dało się słyszeć głos Boga: „To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie” (Mk 9, 7). Na tym kończy się to nadzwyczajne wydarzenie. Jezus wraz z uczniami zszedł z góry. Ci natomiast, jak zaświadcza św. Łukasz: „zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie opowiedzieli o tym, co zobaczyli” (9, 36), gdyż według relacji św. Mateusza i św. Marka zażądał od nich tego sam Jezus.
Tajemnica Przemienienia uczy szukania oblicza Jezusa. On tylko na chwilę ujawnił swoją boskość, pozostałe natomiast chwile Jego życia objawiały Go jako człowieka.
Aby ktoś mógł dojrzeć w Nim Boga, potrzeba wiary.
Oblicze Jezusa ma również inny wymiar. Sam powiedział o sobie, że cokolwiek zostanie uczynione bliźniemu, uczynione zostanie Jemu. Jest to prawda częstokroć zapominana. Może warto byłoby pomodlić się o taką przemianę serc wierzących, aby w tym drugim człowieku (czasem niezachęcającym do bliższego kontaktu) zobaczyli Jezusa. Jeśli tu, na ziemi, ktoś nie rozpoznaje Chrystusa, jak rozpozna Go w niebie?
Przemieńmy nasze dusze, zobaczmy też Boga w człowieku. W każdym człowieku- po obu stronach różnych barykad, w różnych sytuacjach... Zwłaszcza teraz przemieńmy swe serca – gdy na świecie niepokoje, na Ukrainie wrzenie rewolucyjne, w naszym kraju ciągłe kłótnie polityczne, a i w naszych rodzinach nie zawsze potrafimy przyjaźnie i z miłością na siebie nawzajem patrzyć.
Człowiek człowiekowi wilkiem- nie tak powinno być.
To święto przypomina, że Jezus może w każdej chwili odmienić nasz los tu na Ziemi, niesie nadzieję i radość. Przypomina też, że nasze przebywanie na ziemi nie będzie ostateczne, że przyjdzie po nim nieprzemijające życie.
Ikona przedstawia kulminacyjny moment opowiadania biblijnego, jego esencję. Jezus będący centralną postacią wpisany jest w kolorystyczne okręgi - aureole. Aureola jest symbolem boskiego światła. Aureola ułożona jest z kilku odcieni bieli -światła.
Otaczające Jezusa postacie Starego i Nowego Testamentu przedstawiają dwa światy przemieniony i przemieniany
Jezus prawą dłonią błogosławi, a w lewej trzyma zwój, który może symbolizować Pismo Święte - teksty i proroctwa zapowiadające Jego przyjście i misję, jak również całą historię zbawienia, której alfą i omegą jest On sam.
Z postawy Chrystusa bije królewska godność, a jednocześnie Jego ciało pełne jest lekkości. Zdaje się kroczyć lub tańczyć- wszak jest Panem kosmosu i Królem Wieków, Jego są Ziemia i czas.
Promienie wokół Chrystusa tworzą dwa trójkąty: trójkąt skierowany do góry oznacza przebóstwienie natury ludzkiej, natomiast skierowany do dołu oznacza, że Bóg przybliża się do ziemi.
Eliasz obok niego reprezentuje wszystkich proroków, zaś Mojżesz z tablicami przykazań przedstawia cały naród wybrany odkupiony z niewoli egipskiej i oczekujący swego zbawiciela. Mojżesz i Eliasz są jakby zanurzeni w dialogu z Jezusem. Mojżesz lekko się kłania, Eliasz zaś jakby nadbiegał, jego szaty i włosy rozwiewa wiatr, czyli tchnienie Ducha.
Wszystkie figury na ikonie naznaczone są przemieniającym światłem-energią, która promieniuje od Jezusa. Biel z Jego szat znajduje swoje odbicia na szacie każdej postaci . W stronę apostołów- Piotra, Jana i Jakuba biegną promienie tego światła.
Trzej apostołowie u podnóża góry spadają ze stromego szczytu "na złamanie karku" (odwołanie do Ewangelii św. Mateusza i św. Marka: "upadli na twarz i bardzo się zlękli") i przerażeni oślepiającą wizją leżą przytuleni do ziemi i kryją swoje twarze w fałdach szat.
Ikona jest zbudowana na dwóch płaszczyznach: trzy postacie na górze i trzy na dole. Postacie z każdej z tych dwóch grup trwają w skrajnie odmiennej postawie. Na szczycie góry Mojżesz i Eliasz trwają w postawie stojącej, obok Chrystusa, i mają udział w chwale Boga, w pełnej z Nim harmonii. Natomiast apostołowie na dole ikony, u stóp skały, są wstrząśnięci, a ich postawa wyraża zamęt, niepokój.
Nie ma jedności czasu na tej ikonie. Widzimy całą historię: w lewej jamie widać Jezusa z uczniami podążających na górę, w prawej grocie już schodzą, a Jezus poucza ich o swojej męce i zmartwychwstaniu. Środek ikony przedstawia wydarzenia na samej górze, na szczycie góry Tabor, gdzie apostołowie doświadczyli blasku bożego światła. .
Przemienienie jest jedną z ważniejszych scen ewangelicznych. Trzej Apostołowie zostają zaproszeni do spojrzenia na chwałę Chrystusa-Boga. Wiarę uczniów umocnili Mojżesz i Eliasz. Te dwie postaci symbolizują cały Stary Testament oczekujący na przyjście Mesjasza. Obecność Mojżesza symbolizuje Prawo, a Eliasza – wszystkich proroków.
Piotr, Jakub i Jan zeszli z góry umocnieni. Sens Przemienienia leżał więc w upewnieniu uczniów co do osoby Mistrza z Nazaretu oraz umocnieniu ich w chwili Jego męki i śmierci.
Ukazanie się Jezusa w przemienionej postaci było zapowiedzią Zmartwychwstania.
Przemienienie Pańskie jest nieruchomym świętem, z liczby dwunastu wielkich świąt, obchodzonym 6/19 sierpnia. Zostało ustanowione w IV w. we wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego i należy do najważniejszych świąt poświęconych Chrystusowi.
Dla mnie ta ikona stała się najważniejsza ze wszystkich świątecznych.
Źródła:
Maciej Bielawski „Blask ikon”
http://www.grekokatolicy.pl/aktualnosci/Przemienienie-Panskie.html
http://www.ppp.opole.pl/w-parafii/ikona.html
http://ekumenizm.wiara.pl/doc/478273.Gdzie-jest-Bog-katecheza-o-Przemienieniu-Panskim
Artykuł przeczytano 4760 razy