Prawo Mojżeszowe nakazywało ofiarować Bogu każdego pierworodnego syna. 40 dni po narodzeniu Chrystusa. Maria postępująca wedle żydowskiego rytu oczyszczenia, przyniosła Syna do świątyni.

Ofiarowanie – to dowód dokonania się proroctw: na świecie pojawiło się Dziecię, poczęte z Ducha Świętego i narodzone z niepokalanej Dziewicy. Na świat przyszedł wcielony pod ludzką postacią Bóg. Ofiarowanie – to także spotkanie Starego i Nowego Testamentu. Starzec Symeon jest uosobieniem Starego Testamentu, „odchodzący dziś w pokoju”. Dzieciątko to Zbawienie, które przyszło na świat, Nowy Testament między Bogiem a ludźmi.

Na Wschodzie święto to przetrwało jako Święto Spotkania- po grecku Hypapante, zaś w języku staroruskim Stretenije. Obchodzone jest 40 dni po Bożym Narodzeniu.

W tym samym dniu obchodzony jest Światowy Dzień Młodzieży Prawosławnej.

Zarówno prawosławni jak i katolicy przynoszą na to święto do świątyni świece- gromnice.

W czasie świątecznego nabożeństwa wierni trzymają w rękach gromniczne woskowe świece. Po powrocie ich płomieniem robiło się znak krzyża nad drzwiami domów i budynków gospodarczych, a podczas burzy stoją one w oknach domów, strzegąc przed uderzeniem pioruna. Przy tych świecach wierni modlą się, aby Bóg chronił od nieszczęść.

W VII wieku papież Sergiusz wprowadził to święto do Kościoła rzymskiego. W Polsce przetrwało jako Matki Boskiej Gromnicznej i obchodzone jest 2 lutego.

Gromnice, które przynosimy do kościoła symbolizują światło Chrystusa, to światło, które ujrzeli apostołowie na górze Tabor, światło Przemienienia Pańskiego.


W kościele

Uroczystość ta posiada oczywiście swoją ikonę, na której obecne są postacie opisane przez ewangelistę Łukasza: Jezus, Maria, Józef, Symeon i Anna.

Dzieciątko Jezus znajduje się w centrum obrazu. Trzyma Go troskliwie i ostrożnie pochylony ku Niemu Symeon. Maryja stoi z lewej strony. Za Maryją stoi Józef, trzymający dwa gołębie, które były ofiarą mającą wykupić ich Pierworodnego. A za plecami Symeona widoczna jest Anna. Jej twarz to twarz uduchowionej prorokini.

Na ikonie Bogarodzica pochyla się z wyciągniętymi rękami: niesie jak gdyby Dzieciątko, lecz już Go nie ma na rękach Matki. Trzyma Go już Symeon, zaś ołtarz w centrum ikony, między Marią a Symeonem, stanowi jakby nieprzebytą barierę między nimi.

Matka Boża przedstawiona jest tak, jakby dopiero co utraciła swe Dziecko: Jej twarz, jej ręce wyrażają niewypowiedziane cierpienie. Jest to zapowiedź matczynego bólu Bogarodzicy, przepowiedzianego przez Symeona : „A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu” (Łk 2,34). W geście rąk i w całej postawie Marii zawarte jest przeczucie utraty Syna, utraty, której potem doznała pod krzyżem. Jej poza wyraża całą gamę uczuć, a w duszy od dziś i na zawsze zamieszkał niepokój.

Cała ikona odzwierciedla dwoistą naturę święta : radość spotkania z Panem i boleść przyszłej męki, a zatem to wszystko, co zawarte zostało w proroczych słowach Symeona:

„Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu przeciwstawiać się będą” (Łk 2,34).
Starzec Symeon biorąc Dziecię w ramiona rozpoznaje w Nim Boga i wyśpiewuje radosny kantyk: Raduj się łaski pełna

Bogarodzico Dziewico,
bowiem z Ciebie zajaśniało
Słońce Sprawiedliwości,
Chrystus Bóg nasz,
oświecający znajdujących się w ciemnościach.
Wesel się i ty, Starcze sprawiedliwy,
który wziąłeś w swoje ramiona
Wyzwoliciela dusz naszych,
dającego nam zmartwychwstanie
/Troparion święta /

Symeon ma ręce okryte szatą, tak jakby nie chciał i nie mógł dotknąć Pana Chwały. W Dziecięciu zamieszkuje bowiem bóstwo, którego nie są godne objąć zbrukane grzechem ludzkie ręce. W podobnym geście zwracają się ku Jezusowi aniołowie na ikonie Chrztu w Jordanie, podobnie trzymają Pismo Święte święci na ikonach.

W tle ikony widać mury miasta. Rzecz dzieje się w Jerozolimie.

Czerwone płótno u góry oznacza to, że wydarzenie dzieje się pod orędownictwem Boga, a kolor symbolizuje odświętność tego, co się dzieje, ale także zapowiada nadchodzącą ofiarę. Ten baldachim powinien znajdować się w środku świątyni- a jednak znajduje się na zewnątrz. Dzięki temu widać zewnętrzny krajobraz i zarazem wiemy, że wszystko odbywa się wewnątrz świątyni.

Kompozycja i gama kolorystyczna ikony „Ofiarowania” są takie, że u oglądających ją ludzi powstaje wrażenie niejasnej głębokiej ciszy. Zadziwiającej ciszy. Ciszy, za którą poprzez nieosiągalny obraz można odgadnąć nadchodzące dramatyczne wydarzenia na skalę wszechświata.

Zainteresowanych innymi artykułami o Ikonach zapraszamy do Podrozdziału Ikony w Dziale Ikony/Książki/Sztuka


Źródła:

Maciej Bielawski „Blask ikon”- to wspaniała pozycja, godna polecenia, a drugą jej częścią jest książka „Oblicza ikony”
http://www.orthodoxworld.ru/pl/prazdicony/3/index.htm http://ikonpisanie.blogspot.com/2012/02/ikona-ofiarowania-jezusa-w-swiatyni.html
http://www.kresowianie.info/artykuly,n101,ikony_iskierki_blasku_kresow.html