Dzięki wieloletnim staraniom Stowarzyszenia Kresowego „Podkamień” w obecności mieszkańców Podkamienia i oficjalnych przedstawicieli władz państwowych Ukrainy oraz Polski doszło do poświecenia krzyża wraz z sześcioma tablicami upamiętniającymi ofiary mordu na mieszkańcach Podkamienia.

Przy wsparciu finansowym władz Rzeczypospolitej Polskiej, Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz współpracy Stowarzyszenia Kresowego „Podkamień” 20 maja 2012 roku zorganizowano ceremonię odsłonięcia pomnika. Na cmentarz w Podkamieniu przybył między innymi konsul RP we Lwowie – Jarosław Drozd z delegacją konsulatu, przedstawiciele Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa – Maciej Dancewicz i Adam Kaczyński, członek lwowskiej obwodowej rady – Igor Kryskiv, mer Brodów – Anatolij Bełej, wójt Podkamienia – Michajło Czumak oraz przedstawiciele władz samorządowych z Polski – burmistrz Wołowa Dariusz Chmura oraz Przewodnicząca Rady Miejskiej Wołowa – Danuta Jelec.

Licznie przybyli też kresowianie i miłośnicy dawnych kresów Rzeczypospolitej z Przemyśla: członkowie KIK i Rodzin Kresowych, drużyna strzelecka II LO, druhna Antonina Dziumak z harcerzami i sztandarem Hufca Ziemi Przemyskiej oraz młodzież z Harcerskiej Orkiestry Dętej z Żurawicy. Organizatorem przemyskiej pielgrzymki był Stanisław Szarzyński -członek Zarządu Światowego Kongresu Kresowian i zarazem prezes przemyskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Przyjechali też Polacy ze Lwowa z przedstawicielami polskich organizacji.

Ceremonię odsłonięcia pomnika rozpoczęła uroczysta msza odprawiona bezpośrednio przy pomniku. Intencją mszy celebrowanej przez ks. Anatola Szpaka, ks. Stanisława Czenczeka z Przemyśla i ojca Michajła Bakaja z cerkwi greckokatolickiej w Podkamieniu było upamiętnienie 121 ofiar mordu w klasztorze w Podkamieniu z 12 marca 1944 roku.

Na mszę przybyło liczne grono mieszkańców Podkamienia, którzy nie kryli zadowolenia z ukończenia prac dotyczących miejsca pamięci. Głównie z ich perspektywy wydarzenie miało szczególne znaczenie, niekiedy otwierające blizny na sercu. Zgoda na budowę i odsłonięcie pomnika była formalną przesłanką skruchy za czyny popełnione wiosną 1944 roku ze strony ukraińskich nacjonalistów.


Inicjatywa Stowarzyszenia Kresowego „Podkamień” z Wołowa była szczególna nie tylko dla obecnych mieszkańców zachodniej Ukrainy, ale także dla Polaków posiadających wschodnie korzenie. Według różnych obliczeń szacuje się, że 70% mieszkańców Powiatu Wołowskiego (województwo dolnośląskie) po II Wojnie Światowej pochodziło z Kresów Wschodnich.

Jak podkreśla Henryk Bajewicz - prezes Stowarzyszenia „Podkamień” – Odsłonięcie pomnika było wydarzeniem
ważnym dla naocznych świadków zdarzeń oraz bliskich ofiar tragedii, która miała miejsce w Podkamieniu. Doczekali się oni po 68 latach przemilczenia godnego upamiętnienia i oddania honorów.

Serdecznie dziękujemy Panu Stanisławowi Szarzyńskiemu za udział w organizowaniu uroczystości.

Cześć i chwała pomordowanym.

Stanisław Chodorowski Henryk Bajewicz