Tak samo jak pisze się ikony tak też można je czytać. Ikona to bogactwo treści, mistycyzmu i wiary zaklętych w obrazie, przekazanych przez barwy, symbole, gesty, ale i przez to „coś” nieuchwytne i nieokreślone, coś co sprawia, że opowieść przekazywana przez ikonę jest przejmująca i trafia do serca człowieka. Czytać ikonę to umieć zrozumieć co znaczy każdy kolor, gest, wyraz twarzy, symbole.

Czuć ikonę można tylko wtedy kiedy wierzymy. Ikona wymaga wiary i do wiary prowadzi.

Nasz kościół parafialny jest pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Na ołtarzu umieszczono obraz przedstawiający Matkę z Dzieciątkiem.



Codziennie rzesze ludzi klękają przed tym obrazem, składają prośby, podziękowania , modlitwy.

Gdybyśmy jednak spytali tych ludzi co przedstawia ten obraz, o czym opowiada to większość z nich byłaby zdziwiona takim pytaniem. Usłyszelibyśmy odpowiedź:

− No, Matka Boska i mały Jezusek, a u góry aniołowie.

Prawie nikt nie zastanawia się nad szczegółami.

Trawestując znane stwierdzenie: „ Matka Boska jaka jest każdy widzi”.

Spróbujmy więc opowiedzieć tę ikonę. Ikonopis napisał, a my przeczytajmy.

Mały Jezus jest człowiekiem i Bogiem. W ramionach matki cieszy się z tego człowieczeństwa, z bliskości ukochanej mamy, jest zwykłym, małym dzieckiem. Ale co to? - nadlatują anioły. Nie jest to anioł stróż, nie są to słodkie, beztroskie aniołki z obrazów Rafaela .

To anioły prorokujące śmierć. Niosą narzędzia Męki Pańskiej- krzyż, włócznię, trzcinę z gąbką nasączoną octem. Mały Jezus -człowiek przestraszył się i odruchowo, gwałtownie tuli się do mamy szukając obrony.

Oj, zgubił nawet jeden sandał- zwisa mu na rzemieniu!

Jednak Jezus- Bóg zdaje sobie sprawę z tego co go czeka. Proroctwo śmierci zawisło nad Nim od narodzenia, czai się w sercu Jezusa i w sercu Jego Matki. Matka przygarnia Go, lecz zarazem wie, że od tego przeznaczenia nie może Go ochronić. Maria ma zamyślone i zatroskane oblicze, patrzy w dal, jakby na tajemnice bezkresnych Boskich dróg.

Ikona ukazuje jednak ostateczny tryumf Chrystusa nad cierpieniem śmiercią i grzechem. Tłem jest bowiem kolor złoty - symbol zwycięstwa, które objawiło się w czasie Zmartwychwstania. Zmienia to wymowę krzyża niesionego przez anioła na znak zwycięstwa i życia, a nie śmierci.

Matka Boża dłonią wskazuje nam najpewniejszą Drogę do szczęścia - swojego Syna. On jest bowiem naszą Drogą Prawdą i Życiem. W geometrycznym środku ikony znajdują się właśnie ręce Maryi i Jezusa - głównym przesłaniem ikony jest bowiem fakt, iż Jezus wkłada w ręce Maryi wszelkie łaski aby Ona je nam rozdzielała.

To tyle o języku symboli w tej ikonie - o tym języku „zewnętrznym”, bo „wewnętrzny” język ikony każdy musi zgłębić sam- przez wiarę. Dopiero gdy rozum przez modlitwę zostaje sprowadzony do serca powstaje u człowieka duchowa jedność – i to jest pełne czytanie ikony. Kult i kontemplacja ikony jest jej czytaniem (ros.poczitanije).

Pierwowzór tego obrazu powstał jako ikona w epoce późnobizantyjskiej, w szkole italo- kreteńskiej. W XV wieku ikona trafiła do Rzymu i otoczona została żarliwym kultem.

Natomiast do Rosji została przywieziona przez cara Aleksandra i umieszczona w monasterze Strastnym Dziewiczym w Moskwie.

Do dzisiaj liczne przedstawienia tej ikony znane i czczone są zarówno w kościołach katolickich jak i wschodnich. W cerkwi czczona jest pod nazwą Matki Boskiej Pasji ( Strastanaja), a w kościele katolickim jako Matka Boża Nieustającej Pomocy ( Maria Perpetuo Succursu). Ikona ta łączy kościół wschodu i zachodu.

Anna Małgorzata Budzińska - tekst i zdjęcia
anna_malga@poczta.onet.pl